By 

Dit zijn de vrouwen die onze tomaten plukken


We worden afgezet in een klein dorpje, net buiten Agadir en in de buurt van de grote tomatenplantages. Het is niet meer dan een verzameling vierkante, grijze blokken, onbeschilderd of zelfs onaf. Het is stoffig en droog. Hier ontmoeten wij vandaag de tomatenplukkers en -verpakkers die durven te praten over hun werk. Dat is nogal wat, want in het verleden zijn al heel wat arbeiders ontslagen toen zij openlijk spraken over de arbeidsomstandigheden in de tomatenindustrie. Vandaag vertel ik over de vrouwen die onze tomaten plukken.

“Lost.” Dat is het antwoord wat ik krijg als ik tomatenplukker Zahra vraag hoe ze de toekomst van haar kinderen ziet.

Agadir

We ontmoeten de dames in het kantoor van de lokale afdeling van de vakbond. Die bestaat pas een paar jaar en heeft al veel gedaan voor de vrouwen hier. Het kantoor heeft gele muren met vlekken en is amper tien vierkante meter. Geen ramen. Op de muur staat een tekst in het Arabisch. Om de klok hangt een paarse, glimmende slinger. Zo een die wij in december in de kerstboom hangen. Er kruipt een grote kakkerlak omhoog langs de muur.

Op plastic tuinstoeltjes zitten negen dames te wachten op onze komst. Ze dragen allemaal een hoofddoek en gekleurde jurken. Ik lach naar ze als ik wat ongemakkelijk de kamer in loop en een plekje zoek achterin.

vakbond marokko - All Day Every Daisy

We spreken niet dezelfde taal. De gids vertelt me dat ik de vrouwen alles mag vragen. Alles? Ik pak mijn verfrommelde boekje en blauwe Bic pen. Nu ben ik een journalist en mag ik alles vragen.

450 kilo tomaten per dag

De meeste vrouwen zijn niet veel ouder dan ik. Dertig, vijfendertig. Ze zien er ouder uit. Het zijn moeders met een man en een huis. Zahra is de aanvoerder van de groep. Niet gekozen, maar een natuurlijk leider. Zij neemt het woord, de rest knikt instemmend.

Tomatenplukker - All Day Every Daisy

Zahra vertelt dat ze elke ochtend om zes uur opstaat om brood en thee te maken voor haar kinderen. Daarna bereidt ze een lunch voor haarzelf en haar gezin. Zahra neemt het mee naar haar werk. Haar kinderen eten thuis. Om acht uur moet ze zich melden op de tomatenplantage. Ze draagt een speciale werkblouse en een schort van het bedrijf. Dat is één van de successen van de vakbond.

Het werk is zwaar. In de kassen kan het soms wel 52 graden worden. Op een goeie dag is het 35 graden. Gelukkig is er een kraan waar de vrouwen water kunnen drinken. Per persoon moeten de arbeiders elke dag vijftien kisten met rijpe tomaten vullen. Een volle kist weegt dertig kilo. Ik maak een snelle rekensom. Dat is 450 kilo tomaten per dag! Zahra laat lachend haar spierballen zien als ze hoort dat ik verbijsterd ben over de gewichten waar zij elke dag mee zeult.

Tomaat kassen- All Day Every Daisy

Als de zon haar hoogste punt bereikt krijgen de dames anderhalf uur pauze. Tijd om naar huis te gaan hebben ze niet. Meestal wonen ze te ver weg of is er geen vervoer. Op rustige dagen is het werk om vier uur klaar. Maar in de drukke periode, van december tot februari, is werken tot elf uur ’s avonds geen uitzondering. Wie er dan voor de kinderen zorgt als vader ook werkt? Oma als die nog leeft. Bij Zahra is haar oudste van zeven dan verantwoordelijk thuis.

€ 6,- per dag

Ik voel dat het minder lastig wordt om vragen te stellen. Zelfs de heel persoonlijke vragen. Wat verdien je per uur? Thuis zou ik me schamen die vraag zomaar aan een vreemde te stellen. De tolk maakt het makkelijker. Alsof hij de vragen stelt, niet ik. De vrouwen verdienen € 6,- per dag. Zelfs per uur zou ik er mijn bed nog niet voor uitkomen. De vrouwen werken zes dagen per week en verdienen dus € 156,- per maand. Wie echt klein woont betaalt € 60,- huur per maand. Brood voor een dag kost minstens een euro. Dat is dus € 30,- per maand. Reken maar uit. Er is nog € 66,- over voor de rest: schoolgeld, ziektekosten, eten (alleen brood is niet genoeg), telefoonrekening, transport, kleding, etc. ‘Sparen voor onvoorziene kosten’ ga ik niet eens noemen in het rijtje.

De toekomst van haar kinderen

Wat Zahra nog het ergste vindt, is dat er geen geld is voor een schaap tijdens het Offerfeest. Dat is nog erger dan Kerstmis overslaan omdat er geen geld is voor een boom. Ik vraag hoe ze de toekomst van haar kinderen ziet. Voor het eerst deze middag is ze stil. Ze slaat haar ogen neer en het vrolijke kuiltje in haar rechterwang verdwijnt. Een diepe zucht: “Lost.” Dat is het antwoord waar ik het mee moet doen. Het lijkt wel alsof ze er niet over wil praten. Er niet aan wil denken. Alsof het er dan niet is.

Het gesprek is op. De energie is eruit. Nu heb ik echt alles gevraagd. Misschien heb ik zelfs wel te veel gevraagd.

Tomatenplukker - All Day Every Daisy

Ik bedank de vrouwen voor hun moed en zeg ze eerlijk dat ik geen dag met ze zou kunnen ruilen. Daar ben ik niet sterk genoeg voor. Het wordt stil. Er rolt een traan over de wang van Zahra. Die veegt ze weg voordat ik ‘m zie. Maar ze is al te laat. Ze bedankt ons dat we de moeite nemen om naar haar te luisteren. Ze vraagt of ik haar verhaal thuis wil vertellen en hoopt hardop dat het zal helpen. Dat het ietsje beter wordt als ik vertel wat ik vandaag gehoord heb.

 


 

Ik mocht met Fairfood mee op reis naar Agadir om als consument en blogger met eigen ogen te zien hoe het leven van de tomatenwerkers in deze regio is. Fairfood International komt op voor de kwetsbare mensen in de voedselindustrie. Dat doet deze organisatie onder andere door ervoor te zorgen dat Europese afnemers meer gaan samenwerken met lokale leveranciers om de arbeidsomstandigheden te verbeteren.

Vind je dit artikel interessant? Dan wil je dit ook lezen!

1. 10 dingen die je nog niet weet over tomaten.
2. Kinderen op Victoriaplein willen vlinder, prinses of tijger zijn
3. Pesto maken van wortelloof
4. Waarom ik spijt heb van mijn vrijwilligerswerk in India

Daisy
Over mij

Ontmoet Daisy, freelance reisjournalist, filmmaker en kookboekenauteur. Sommigen kennen haar als kliekjeskoningin, anderen als reisverslaafde of wereldverbeteraar. Daisy is niet in een hokje te stoppen. Ze reisde een jaar lang als reisreporter voor Expedia door Nederland, hield een TED-talk over voedselverspilling, schreef 2 kookboeken over minder verspillen en won de enige, echte vakprijs voor de reisjournalistiek met een artikel over haar verblijf bij de nomaden in Iran. Met deze website wil Daisy laten zien dat duurzaam leven, reizen en eten niet moeilijk is en juist heel waardevol en verrijkend is.

Dit vind je ook leuk!

India - All Day Every Daisy
Ik ben in India: de geluiden, kleuren, smaken en het ongemak
February 13, 2022
10x originele en duurzame kerstcadeaus waar je de show mee steelt
December 17, 2021
zeilen fair ferry
Mee met een zeilschip naar Zuid-Amerika: “Eind 2022 steken we de Atlantische Oceaan over”
October 08, 2021
koken voor je buren
Zet je in tegen eenzaamheid en kook ook eens voor je buren
September 24, 2021
lekkerste koffie van utrecht
De lekkerste koffie van Utrecht drink je bij Carla’s Conditorie
July 28, 2021
Glamping East Nomads
Glamping in de Achterhoek: bij East Nomads kampeer je op stand
June 07, 2021
reis naar zuid-afrika
10 redenen om een reis naar Zuid-Afrika te maken
January 12, 2021
duurzame winterkleding van protest
Klaar voor de kou met de duurzame winterkleding van Protest (+ 10% korting!)
October 12, 2020
In Zimbabwe praat je niet over de toekomst
January 20, 2020

Laat een reactie achter

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. De velden met een * zijn verplicht.