Daisy staat schaterlachend langs de rand van het rijstveld terwijl ik mezelf probeer staande te houden in modder. Ik zak bij elke stap dieper weg in de grond. Mijn handen omklemmen stevig de handvatten van de zware houten ploeg. Het ouderwetse landwerktuig wordt voortgetrokken door een 500 kilo wegende waterbuffel genaamd Suzanne. Ik ben de trekpop die mag ervaren hoe zwaar het leven van een rijstboer is. Daisy en ik zijn te gast bij The Living Land Company. Hier leren we tijdens een heuse Rice Experience alles over de productie van het meest waardevolle ingrediënt van Azië: rijst. Dit is zonder twijfel de leukste activiteit in Luang Prabang.

Het Aziatische witte goud

Via de Backstreet Academy hebben we een activiteit geboekt die we ons nog lang zullen heugen. In de maanden die volgen denken we bij elk diner terug aan hoeveel werk er in de korrels zit die op ons bord liggen. Rijst verbindt het grootste continent op aarde. Van India tot China en van Vietnam tot Indonesië, het witte goud staat altijd op het menu.

Samenwerking en gemeenschapszin

The Living Land Company is een maatschappelijke onderneming die in 2005 is opgericht. Lokale boeren besluiten samen te werken om zo hun land efficiënter te gebruiken. Een biologische moestuin en de rijstplantages bewerken ze voortaan samen. Een deel van de opbrengst aan groente, fruit en rijst wordt gebruikt in het restaurant dat bij het project hoort. Om het nog mooier te maken nodigen de boeren bezoekers van over de hele wereld uit om te ervaren wat er nodig is om rijst te verbouwen. En dat – ontdekken wij – is nog een hele klus!

Lees ook: Meet the locals: 18 handige websites voor onvergetelijke ontmoetingen op reis

Een leuke en verantwoorde ervaring

De onderneming is inmiddels uitgegroeid tot een bedrijf met een grote sociale impact. De winst wordt gebruikt om arme gezinnen te ondersteunen als ze bijvoorbeeld naar het ziekenhuis moeten of het schoolgeld niet kunnen betalen. Op de boerderij worden Engelse lessen aangeboden. Leerlingen van het lokale opleidingscentrum voor landbouw zijn welkom om stage te lopen. En ze ondersteunen infrastructuur- en werkgelegenheidsprojecten. Dat doen ze onder andere door lokaal geproduceerde producten te verkopen. Oftewel, een onderneming met hart voor haar omgeving.
 

De leukste activiteit doen in Luang Prabang

Tijdens de Rice Experience ga je op een vlotte en interactieve manier door de 14 stappen van de rijstproductie heen. Samen met Ulani, die ons de hele dag begeleidt, leren we hoe rijst verbouwd wordt. Natuurlijk moeten we daarbij zelf ook de handen uit de mouwen steken. We stampen door de modder, slaan rijstkorrels in het rond, scheiden al zevend de rijst van de velletjes en mogen aan het einde proeven van het resultaat. Dit is volgens ons de leukste activiteit in Luang Prabang.

De rijst van je leven in 14 stappen

1. Het selecteren van de beste zaden

Er ligt een klein bergje zaden op ons te wachten als we aan komen lopen bij de eerste stap. Ulani vertelt ons dat we hieruit de beste zaadjes mogen kiezen. Er mogen geen scheurtjes inzitten of zwarte velletjes achterblijven. Deze zaadjes (rijstkorrels die nog in hun velletje zitten) worden in de modder geplant. Daar groeien vervolgens de rijstplantjes uit.

2. Het planten van de zaadjes in de modder

Als we aankomen bij één van de kleine rijstvelden weten we gelijk hoe laat het is: we gaan de modder in. Met onze handen begraven we de zaadjes. Binnen enkele dagen zullen hier de eerste plantjes uit de grond tevoorschijn komen.

3. Ploegen met Suzanne

Vervolgens moet er een rijstveld klaargemaakt worden om de jonge plantjes te herplanten. Dit gebeurt bij The Living Land Company nog met een trouwe, hardwerkende metgezel genaamd Suzanne. Met zware stappen probeer ik de waterbuffel, die hard aan de ploeg trekt, bij te houden. Dat gaat maar net goed.

4. Jonge plantjes herplanten

Als Suzanne en ik klaar zijn is het tijd om de jonge rijstplantjes die we eerder gezaaid hebben, over te planten naar het omgeploegde land. We krijgen allemaal een bosje in onze handen en worden terug de modder in gestuurd. Om goed te groeien hebben de rijstplantjes ruimte nodig. Vandaar dat ze opnieuw geplant worden. We moeten ze aan alle kanten ongeveer 30 cm ruimte geven.

5. Watermanagement

Deze stap wordt steeds weer herhaald en gecontroleerd. Het vochtig houden of zelfs overstromen van de zogeheten rice paddies is essentieel voor de rijstproductie. Paddies zijn rijstvelden gevuld met water die trapsgewijs tegen de heuvels op zijn aangelegd. Zelfgegraven slootjes vormen al eeuwenlang een ingewikkeld irrigatie systeem dat elke paddie van voldoende water voorziet.

6. Het oogsten van de rijst

Na 3 tot 4 maanden is het tijd om de volgroeide rijstplanten te oogsten. Ulani neemt ons mee naar een volgend veld waar volgroeide rijstplanten op ons staan te wachten. Hij reikt ons een sikkel aan. “Pak de rijstplant stevig beet en snijd hem zo laag mogelijk af”, zegt Ulani. Dat is moeilijker dan het lijkt!

7. De rijstzaden losslaan van de plant

De grote, afgesneden planten worden in balen naar de eerste verwerkingsplaats gebracht. Hier slaan we de rijstplanten hard tegen een grote plank. De rijstkorrels zitten nog altijd in hun jasje, maar vallen (samen met gras-achtige sprieten) op een bamboe mat.

8. Wapperen om de rijst en het gras te scheiden

Om de rijst zo schoon mogelijk te verzamelen wordt een waaier gebruikt om het gras van de rijst te scheiden. De droge grassprieten zijn lichter en worden zo van de mat geblazen. De zaden die overblijven zijn klaar om hun velletjes te verliezen en omgetoverd te worden in de rijstkorrels zoals we ze kennen.

9. De zaden naar de werkplaats sjouwen

Dit lijkt een onderdeel dat niet als losse stap geteld kan worden. We hebben tenslotte maar een paar planten geoogst. Maar een echte rijstboer snijdt op een dag honderden planten uit de velden. Dan is het tillen van de rijst best een zware taak.

10. Het breken van het zaadje zodat de rijst los komt

Eindelijk is het moment aangebroken om de echte rijstkorrels uit hun benarde positie te bevrijden. Met onze voeten bedienen we een houten balk die werkt als een soort wip-wap, met aan het einde een stevige houten bak. In de bak liggen de rijstzaden. Het einde van de balk valt met een stompe uiteinde krachtig op de zaden, waardoor ze breken. De rijst is eindelijk vrij!

11. De zaadvellen van de rijstkorrels scheiden

De meeste rijstsoorten worden zonder vliesjes en velletjes gegeten. Daarom nemen we een grote zeef ter hand en scheiden zo de korrels van de velletjes. Een lief lachende dame heeft de techniek duidelijk beter onder de knie dan wij. Zonder te morsen zeeft ze in enkele seconden een grote hoeveelheid rijst schoon. Wij houden na een minuut zeven nog maar een kleine hoeveelheid rijst over. De rest is op de grond gevallen. Oefening baart ook hier overduidelijk kunst. Fun fact: van de zaadvelletjes wordt rijstwijn gemaakt!

12. Malen van gebroken rijstkorrels tot rijstbloem

Deze stap geldt niet voor alle geoogste rijst. Alleen van de gebroken rijstkorrels, die niet meer verkocht kunnen worden, wordt rijstbloem gemaakt. Hier worden crackers, koekjes en zelfs pannenkoeken van gemaakt die vervolgens aan bezoekers van de boerderij worden verkocht.

13. De rijst koken!

De laatste stap, voordat het tijd wordt om te proeven, ligt voor de hand. De rijst wordt gekookt. De rijstsoort die wij vandaag hebben geoogst is sticky rice. Grote witte korrels die aan elkaar blijven plakken. Dat is wel zo makkelijk als je met je handen moet eten. Oh enneh, de rijst wordt hier net even iets anders gekookt dan wij gewend zijn. Kijk maar eens naar de foto!

14. Eet smakelijk!

Dit zou nooit de leukste activiteit in Luang Prabang zijn als we onze eigen geoogste rijst niet mochten proeven. Rond lunchtijd is het zover. We eten natuurlijk niet alleen de witte plakkerige korrels. In het bijbehorende restaurant krijgen we verschillende kleurrijke gerechten geserveerd. Met rijstcrackers, heerlijk biologische groenten uit eigen tuin, curry’s en soep. Allemaal aangevuld met de basis van elke Aziatische maaltijd: rijst. Eet smakelijk!

Ook doen in Luang Prabang wat wij deden?

Wij boeken veel van onze activiteiten in Azië bij de Backstreet Academy. Hier staan de lokale bevolking, de cultuur en eeuwenoude tradities centraal. Wil jij net als wij alles leren over de productie van rijst? Boek dan hier de leukste activiteit in Luang Prabang: de Rice Experience bij The Living Land Company.

Eerder deden wij met de Backstreet Academy een workshop Tibetaans momos maken in Pokhara. We leerden in Indonesië hoe tempeh gemaakt wordt. En we werden door student Bisma op sleeptouw genomen tijdens een food tour in Kathmandu. Het aanbod van de Backstreet Academy is verspreid over 10 landen in Azië: Nepal, Laos, Malaysia, India, Indonesië, Myanmar, Cambodja, Thailand, Vietnam en de Philipijnen. Genoeg te kiezen!

Accommodietip: Groen en rustgevend Sa Sa Lao

Net buiten het centrum, aan de andere kant van de Nam Khan Rivier, ligt Sa Sa Lao. In deze tropische ecolodge slaap je in een traditionele bungalow tussen de jungleplanten. De privékamers zijn vrij groot en hebben een eigen badkamer. Je kunt ook voor een paar euro slapen in een gedeelde kamer. Op het terras langs de rivier geniet je in een hangmat van het uitzicht. Bij Sa Sa Lao kun je een kookworkshop volgen. Ook worden er regelmatig barbecues georganiseerd. Het vriendelijke personeel kan je helpen met het boeken van busritten en activiteiten. Sa Sa Lao ligt zo’n 10 minuten fietsen van het centrum. Een fiets huur je voor 2 euro per dag.

Doen in Luang Prabang: Thip Villa Guest House

Slaap je liever wat centraler? Midden in het centrum en aan de Mekong ligt Thip Villa Mekong Riverside. De prachtige, ruime kamers van dit hotel hebben een comfortabel bed en een moderne badkamer. De locatie van het hotel is perfect. Maar wat wij vooral heel fijn vonden was de geweldige service van het vriendelijke personeel. Ze spreken goed Engels en staan altijd klaar met tips, advies en om je te helpen met het boeken van activiteiten en busritten. Een aanrader!

De All Day Every Nieuwsbrief

Wil je dit soort verhalen zoals over wat te doen in Luang Prabang niet meer missen? Meld je dan aan voor onze All Day Every Nieuwsbrief. Je krijgt 1 keer in de maand een selectie handige, altijd leuke, soms grappige verhalen en tips in je inbox. We spammen je niet, we vermaken je alleen! Meld je aan en krijg een selectie van handige digitale recepten uit Lekker koken met restjes cadeau! Klik hier om je aan te melden. Wil je elke week een mailtje krijgen met de nieuwste verhalen? Klik dan hier voor de All Day Every Update.

Lekker gelezen over wat je kan doen in Luang Prabang? Lees verder!

1. Luang Prabang: wat te doen in de mooiste stad van Laos?
2. Van de gebaande paden af in Laos: ecotrekking in Nam Ha National Park
3. Meet the locals: 18 handige websites voor onvergetelijke ontmoetingen op reis
4.Reizen met een positieve impact: zo maak je écht een verschil
5. Vegetariër of veganist? Dit zijn de beste landen voor je volgende reis + tips