Tijdens onze wereldreis komen we op bijzondere plekken. Wereldwonderen, bizarre attracties en de mooiste natuur passeren de revue. Zo ook in Laos. Daar reizen we af naar Phonsavan, waar we de Plains of Jars bezoeken. Veel reizigers slaan deze plek over en dat vinden wij zonde. De eeuwenoude geschiedenis van het kleine land is vermengd met de brute oorlog die hier zo kort geleden nog woedde. Je leert hier over stenen potten die al duizenden jaren het landschap markeren en diepe bomkraters die pas tientallen jaren geleden ontstaan zijn.
Kong, de eigenaar van onze homestay, gaat met ons mee op pad. Hij vertelt over zijn Laos. Een land met een bewogen geschiedenis.
Kong Keo Homestay en de Plains of Jars
Een 6,5 uur durende rit in een oncomfortabel minibusje brengt ons van het feeststadje Vang Vieng naar een dorp met één straat, genaamd Phonsavan. Als we aankomen staat Kong ons al op te wachten. Samen met zijn vrouw runnen zij sinds een paar jaar een knusse homestay. We hebben onze spullen nog niet weggelegd of Kong gaat al met ons om tafel. “Hebben jullie enig idee hoe jullie de Plains of Jars gaan bezoeken?”, vraagt hij. “Nee, nog niet”, is het enige eerlijke antwoord.
Hij legt uit dat er 3 jar sites zijn die door toeristen kunnen worden bezocht. “Als jullie ze alle drie willen bezoeken vertrekken we vroeg in de ochtend. Ik ga graag met jullie mee als gids. Dan weten jullie tenminste waar je naar kijkt”, grinnikt hij. “Maar ga eerst naar het MAG bezoekerscentrum. Morgen zien jullie het resultaat van wat daar verteld wordt.”
MAG bezoekerscentrum
MAG staat voor “Mines Advisory Group”. Het is een organisatie die zich inzet om bommen en mijnen op te sporen die jaren na de Vietnamoorlog nog niet ontploft zijn. En dat zijn er nogal wat. Laos heeft een heftig record op haar naam staan: het is het meest gebombardeerde land ter wereld. De Verenigde Staten gooide in de jaren ’60 en ’70 meer bommen op Laos dan ze tijdens de hele Tweede Wereldoorlog hebben gebruikt. Niet veel mensen weten dat. Het wordt niets voor niets de ‘secret war’ genoemd.
80 miljoen bommen
De communistische strijders en vijand van de VS bevonden zich voor een groot deel rondom de Plains of Jars. Het gebied werd zwaar bevochten. Een groot deel van de 2 miljoen ton aan bommen die boven Laos werd losgelaten waren clusterbommen. Geschat wordt dat 80 miljoen van die zogenaamde bombies (de kleine explosieven die uit clusterbommen worden geworpen) nooit zijn ontploft.
MAG laat in zijn bezoekerscentrum zien wat de gevolgen zijn. Tot op de dag vandaag zorgen niet geëxplodeerde bommen nog altijd voor veel ellende. Er komen honderden mensen per jaar om door UXO’s (unexploded ordinances). Medewerkers van MAG trekken de dorpen in en leren de bewoners bombies op te sporen en onschadelijk te maken. Samen speuren het hele land af, op zoek naar de levensgevaarlijke erfenis van 10 jaar oorlog.
Tourism Centre Phonsavan
De volgende dag neemt Kong ons eerst mee naar het lokale centrum voor toerisme. Daar zien we met eigen ogen wat de gevolgen van de oorlog zijn. “Laos is een getraumatiseerd land”, legt hij uit. “Het opbouwen van een nieuwe toekomst is moeilijk doordat er nog veel UXO’s in de grond zitten.” Hij opent een deur naar een pleintje achter het gebouw. Tientallen bommen staan uitgestald voor ons. Van meterslange projectielen tot handgranaten en clusterbommen. De meesten zijn niet groter dan een tennisbal.
“Al deze bommen zijn op Laos gegooid tijdens de secret war. Niemand wist wat er in Laos gebeurde, terwijl er tussen 1964 en 1973 gemiddeld elke 8 minuten een bom op mijn land viel. De ogen van de wereld waren gericht op Vietnam, maar de Amerikanen voerden hier een strijd waarvan niemand mocht weten.” Zuchtend kijkt onze gids om zich heen. “Tot op de dag van vandaag worden we geconfronteerd met doden en gewonden. Bijna elke dag.”
Waarom gaat het alleen over bommen?
Hoewel Daisy en ik onder de indruk zijn van de verhalen van Kong, vragen we ons wel af wat dit allemaal te maken heeft met de attractie waar we eigenlijk voor gekomen zijn. De Plains of Jars zijn één van de belangrijkste historische bezienswaardigheden van Azië. Duizenden jaren oude stenen potten, omgeven door mysterie en een overweldigend mooie natuur; dat is wat we hadden verwacht. Waarom gaat het dan over oorlog en bommen? Daar komen we snel genoeg achter.
Kraters en metaaldetectors
Na het centrum voor toerisme zijn de Plains of Jars toch echt aan de beurt. We zien gelijk waarom een introductie over de geschiedenis en het werk van MAG iets toevoegt. Nadat een klein busje ons van de auto naar jar site 1 heeft gebracht zien we op een heuvel mannen en vrouwen in uniform, gewapend met metaaldetectors, de omgeving afstruinen. “Zij zijn nog steeds op zoek naar bommen”, legt Kong uit. “Als we toeristen willen aantrekken moet het hier helemaal veilig zijn. Maar geen zorgen hoor. De plekken waar ik jullie mee naartoe neem zijn gecontroleerd en veilig.”
Als de eerste stenen potten in het zicht komen, herkennen we de grote kraters die we op foto’s in het MAG bezoekerscentrum hebben gezien. De diepe gaten ontsieren de heuvel waarop we lopen. Kong legt uit dat de kraters, die inmiddels begroeid zijn met gras en een enkele boom, een direct gevolg van de oorlog zijn. In een kleine grot in het midden van de heuvel hielden strijders zich schuil. De bommen vielen tussen de stenen potten en de littekens zijn nog altijd zichtbaar.
Bezoek de Plains of Jars
Het verhaal van de Plains of Jars gaat dus niet alleen over stenen potten temidden van een mooi landschap. Laten we niet vergeten dat de mysterieuze potten zelf ook een bijzonder verhaal met zich meebrengen. Net als bij het beroemde Stonehenge, zijn historici er niet 100% zeker van waar de potten voor gebruikt werden. De verklaringen lopen nogal uiteen.
Er wordt gezegd dat het graftomben zijn, zoals wij onze hunebedden hebben. Sommigen geloven dat de overledenen verbrand werden in de potten. Een andere theorie is dat de potten, die ogenschijnlijk willekeurig verspreidt liggen, gelinkt werden aan sterrenbeelden. In een legende over een leger van Laotiaanse reuzen wordt geopperd dat de potten gebruikt werden als biervaten.
Doen in Laos: Plains of Jars site 1, 2 en 3
In totaal zijn er 3 jar sites die je als toerist makkelijk kan bezoeken. Wij beginnen (zoals het hoort) bij nummer 1, ook bekend als Tong Hai Hin. Dit is gelijk de populairste van de drie. We wandelen in een rustig tempo over het grasveld. Vanaf de heuvel bewonderen we het uitzicht, dat net zo indrukwekkend is als de verhalen die worden vertelt. Voordat we de auto instappen brengen we een kort bezoek aan het oorlogsmuseum dat recent is gebouwd.
De tweede jar site is Hai Hin Phu Salato en bevindt zich midden in een bos. Tussen de bomen door staan verschillende grote, stenen potten. Er liggen ook grote schijven, die volgens de theorie van Kong deksels zijn om de potten mee af te sluiten. De stenen bouwwerken staan inmiddels zo lang op deze plek, dat sommige over- en doorgroeid zijn door grote bomen. In het midden van een grote kring van stenen, bovenop een heuvel, nemen we even pauze. Ook hier genieten we van het fantastische uitzicht.
De derde jar site is Hai Hin Lat Khai. Om bij dit aanzienlijk kleinere veld te komen wandel je eerst over een bamboe brug en langs rijstvelden. Balancerend op dijkjes en klimmend over lage hekken gidst Kong ons naar de laatste bestemming van de dag. Hoewel de potten er hetzelfde uitzien is de uitstraling niet hetzelfde. Het omheinde vlakke stukje land biedt ruimte aan zo’n 150 stenen potten. Heel gaaf om te zien.
Veel verhalen en prachtige natuur
Veel reizigers slaan de Plains of Jars over. Na ons bezoek begrijpen we daar helemaal niets van. Hoewel de stenen potten misschien saai gevonden kunnen worden als enige context ontbreekt, mis je echt een speciaal stukje Laos. Het verhaal dat hier vertelt wordt over de bloedige oorlog in combinatie met de mysteries rondom de eeuwenoude potten zijn reden genoeg om naar Phonsavan af te reizen. De wonderschone Laotiaanse natuur maakt het plaatje af. Veel plezier!
Alles wat je moet weten over de Plains of Jars
- De entree voor de Plains of Jars is 15.000 Laotiaanse Kip (€ 1,50). Deze entree ticket is voor alle 3 de jar sites.
- Wil jij ook slapen bij Kong Keo Guesthouse. In de gezellige, gezamenlijke buitenruimte maakt Kong ’s avonds een vuurtje, zodat de gasten samen de dag af kunnen sluiten. Wij sliepen in de standaard privékamer. Deze kost € 14,- euro. Een privébungalow kost € 18,-.
- Kong is een heel leuke gids, die veel weet over de geschiedenis van zijn land. Je krijg door zijn uitleg een idee van wat je ziet en leert veel over Laos. Een tour kost tussen de € 15,- en € 25,-, afhankelijk van het aantal personen.
- Vanuit Vang Vieng en Luang Prabang gaan er dagelijks bussen naar Phonsavan. In het hoogseizoen grote bussen, in het laagseizoen minibusjes. Vanuit beide steden kost een busticket tussen de € 10,- en € 15,-.
- De 3 jar sites geven een goed beeld van de uitgestrektheid van deze bijzondere plek. Maar wist je dat er in totaal 90 Plains of Jars zijn? Een deel hiervan is vanwege het risico op UXO’s niet toegankelijk.
- Het MAG bezoekerscentrum bevindt zich in de hoofdstraat op zo’n 5 minuten lopen van Kong Keo Guesthouse. Hier vind je meer informatie over het werk van MAG in Laos.
De All Day Every Nieuwsbrief
Wil je dit soort verhalen zoals over wat te doen in Laos niet meer missen? Meld je dan aan voor onze All Day Every Nieuwsbrief. Je krijgt 1 keer in de maand een selectie handige, altijd leuke, soms grappige verhalen en tips in je inbox. We spammen je niet, we vermaken je alleen! Meld je aan en krijg een selectie van handige digitale recepten uit Lekker koken met restjes cadeau! Klik hier om je aan te melden. Wil je elke week een mailtje krijgen met de nieuwste verhalen? Klik dan hier voor de All Day Every Update.
Wil je nog meer weten over wat te doen in Laos? Lees verder!
1. Luang Prabang: wat te doen in de mooiste stad van Laos?
2. Zelf rijst verbouwen in Luang Prabang: van zaadje tot korrel in 14 stappen
3. Van de gebaande paden af in Laos: ecotrekking in Nam Ha National Park
4. Ecotoerisme in Cambodja: ga met ex-stropers de jungle van Chi Phat in
5. Angkor Wat bezoeken met de eigenaar van je homestay als persoonlijke gids
- 16 April 2019
- No Comments