De doordringende ammoniakgeur van urine op straat, vermengd met uitlaatgassen en oud frituurvet. Die stank van het overvolle stadsleven in India went nooit. In spiritueel Varanasi is de vuile lucht nóg sterker, zijn de straten nóg drukker, de koeien nóg groter, de kleuren nóg feller. Hier sta ik tussen leven en dood midden op straat. Even verderop brengt de rivier de Ganges hoop en verlichting en vangt het water de tranen van de mensen die een dierbare zijn verloren. Ik dompel me onder in de contrasten op straat en laat me verbazen.
 

Nog drukker

De drukte in de stad is makkelijk te verklaren. Van over de hele wereld komen pelgrims naar Varanasi om zich te wassen in het heilige water van de moederrivier de Ganges. Dan zijn er nog de duizenden toeristen die de spirituele stad met eigen ogen willen zien. En – zoals met elke grote stad in India – telt Varanasi meer inwoners dan de straten eigenlijk kunnen dragen. Tel dat bij elkaar op en de chaos is compleet.

In Varanasi voel ik voor het eerst dat ik horendol word van het aanhoudende getoeter. Ik wil midden op straat staan en het uitschreeuwen: “Ophouden nu!” Tegelijkertijd vult mijn hart zich met warmte voor dit knettergekke land. Ik kan er geen genoeg van krijgen.
 

Boottocht op de Ganges

Midden op het heilige water verstomt het getetter uit de luidruchtige straten. Van de donkere rivier tot de mensen die zich wassen in het heilige water, die hun handen samenvouwen en mediteren of simpelweg vragen om vergiffenis. Zelfs de eenvoudige, houten bootjes langs de zandgele kade. Het lijkt alsof de tijd hier heeft stilgestaan.

Wie voor het eerst naar India reist kan beter rustig beginnen. Een paar dagen Delhi, nog even naar Jaipur. Dan overvalt Varanasi je misschien niet zo. En als je er eenmaal bent, maak dan eerst een boottocht op de Ganges. Dan kun je de stad van een afstandje bekijken en alles rustig in je opnemen.
 

Leven en dood

Het labyrint van kronkelende paden door de binnenstad van Varanasi is voor altijd in schaduw gehuld. De koele bries is een welkome afwisseling van het broeierige lenteweer. Voor 80 roepies koop ik een yoghurtdrankje bij de Blue Lassi Shop. De winkel heeft de reputatie de romigste, lekkerste en mooiste lassi van India te serveren. Terwijl ik met mijn rug tegen de muur tegenover de winkel gelukzalig de granaatappelpitten uit mijn bekertje lepel hoor ik in de verte een ritmisch chanten aanzwellen.

Plots komen twee mannen de hoek om gerend. “Move! Move!” Met heftige armbewegingen gebaren ze mij aan de kant te gaan. Ik kijk verschrikt op en ga nóg dichter tegen de muur staan. Het chanten komt dichterbij: “Ram nam satyah hai. Ram nam satyah hai.” De naam van god Ram is het enige wat waar is. Terwijl ik nog een slok van mijn lassi neem komen er vijf mannen de straat in gestormd. Op hun schouders dragen ze een lichaam, in oranje en gouden doeken gewikkeld. “Ram nam satyah hai. Ram nam satyah hai.” Ze hebben haast. Het lichaam moet binnen 24 uur na overlijden zijn verbrand.

De doden wassen

Ik loop richting de crematieplaats. Een tengere man leunt met zijn rechterbeen op een stuk boomstam. In het hout steekt een metalen pin omhoog. 1… 2… 3… Met grote, regelmatige halen slaat hij met een hamer de spijker dieper in de stam tot het hout in tweeën splijt. De blokken brandhout liggen huizenhoog opgestapeld in de smalle steegjes de leiden naar de brandstapels.

Het lichaam wordt in een haastig, ritmisch huppen naar de Ganges gedragen. Aan de oever aangekomen maken de mannen het gezicht vrij en wordt het lichaam gewassen in het heilige water. Geen tijd te verliezen. Ze pakken het gereinigde lichaam uit en maken het klaar voor de crematie. Op één van de vele plateaus ligt de houtstapel al klaar.

Één van de nabestaanden barst in tranen uit. Hij wordt meteen bij zijn overleden dierbare weggehaald. Die zou zijn negatieve emoties voor altijd mee kunnen nemen naar het hiernamaals. Om die reden mogen vrouwen – die hun emoties natuurlijk niet kunnen beheersen – niet bij het ritueel aanwezig zijn.
 

Kijken bij de crematie

Ik sta nog steeds vanachter een stenen muurtje naar het bijzondere ritueel te kijken. Het voelt een beetje vreemd om publiek te zijn van zo’n persoonlijk afscheid. Maar de mannen lijken zich niks aan te trekken van hun pottenkijkers. Intussen worden er poeders en oliën over het lichaam gestrooid. Plots komt er achter mij een man naar beneden gesneld met een bos brandende takken. Die heeft hij zojuist aangestoken met het heilige vuur dat volgens de Hindoes al 3000 jaar brandt.

Hij loopt vijf rondjes om het lichaam voor hij de vlammende bos onder de houtstapel legt. Het hout begint meteen te smeulen. Een dikke, grijze wolk stijgt op. Binnen enkele seconden verliezen de knaloranje doeken hun glans. Ik voel mijn hart heftig kloppen als de eerste vlammen vrolijk op het lichaam dansen. De lucht vult zich met een hete mist. Ik ruik brandend vlees en moet aan barbecueën op een zwoele zomeravond denken. Ik word er misselijk van. Het vuur knettert uitbundig, terwijl de houthakker nog altijd rustig doorhakt. “Ram nam satyah hai.” Het volgende lichaam wordt naar de rivier gedragen.

Dank voor het leven

Als de avond valt in Varanasi verzamelen pelgrims, heiligen en toeristen zich op de rivierbank voor het avondritueel. Samen met mijn reisgenoten stappen wij in een bootje om het schouwspel vanaf het water te bekijken. De ‘Aarti’ is een ceremonie waarbij priesters elke avond hun god, de moeder Ganga (de Ganges) danken voor het leven. Duizenden mensen zitten opgepropt om de kleine altaars. Aan de andere kant dobberen wij tussen tientallen bootjes. Het lijkt op de Amsterdamse grachten tijdens de Gay Parade of Koningsdag.
 

 
Op de altaars brengen de priesters offers. Ze zingen liederen en dansen met grote fakkels en bijzondere attributen. De rook van brandend sandelhout zorgt voor een mystieke sfeer in het rode licht van de fakkels. Aan de oever leggen vrouwen brandende kaarsje op een bedje van bloemen in het water. Ik ben erg onder de indruk van het spectaculaire offerfeest. Als ik niet beter wist zou ik denken dat ik mazzel heb dat ik toevallig in Varanasi ben tijdens deze religieuze vertoning. Maar niets is minder waar. Dit gebeurt elke avond!

Varanasi in beeld

In deze video neem ik je mee naar Varanasi en vertel ik over de gebruiken en gewoontes van deze intense stad.
 

Rondreis door noordelijk India

Ik maakte een prachtige rondreis door noordelijk India samen met Djoser. Één van de hoogtepunten van de reis was het Holi Festival in Jaipur. Daar maakte ik deze video. Maar er is meer te doen in de roze stad in Rajasthan. Je leest er alles over in mijn blog over Jaipur. Wil je meer weten over rondreizen door India? Op Azie.nl vind je meer informatie.
 

De All Day Every Nieuwsbrief

Vind je dit artikel over Varanasi interessant? We schrijven vaker dit soort verhalen en delen onze beste tips. Meld je aan voor onze All Day Every Nieuwsbrief en je mist nooit meer een artikel. Je krijgt 1 keer in de maand een selectie handige, altijd leuke, soms grappige verhalen en tips in je inbox. We spammen je niet, we vermaken je alleen 😉 Meld je nu aan en krijg een selectie van handige digitale recepten uit Lekker koken met restjes cadeau! Klik hier om je aan te melden. Wil je elke week een mailtje krijgen met de nieuwste verhalen? Klik dan hier voor de All Day Every Update.

Genoten van dit artikel? Dan vind je dit ook leuk!

1. Rajasthan: gastvrijheid, rust en een ijzersterk verhaal in Chandelao
2. 7 hoogtepunten om te doen in Kochi, India
3. Op en top India: dit is er te doen in de roze stad Jaipur
4. Waarom je tijdens het Holi Festival naar India moet
5. Restjesrecept: curry kan altijd