“Dan, Dan, Dan!” Patrick staat met Alimohamed in het geitenhok. “Ga, ga, ga!” Roepen ze, terwijl ze de beesten in tweetallen naar buiten drijven. Daar wachten moeder Manighe en haar hulp Ali de geiten op om ze één voor één te melken. Twee dagen lang leven Patrick en ik mee met de Bakhtiari nomaden in Iran. We eten brood met geitenboter, drinken water uit de bergen en slapen onder de heldere sterrenhemel.

Het is een paar uurtjes rijden van Esfahan naar Borojen, waar we in de kleine busterminal wachten op onze gastheer. Een schuchtere jongen stapt op ons af. “Daisy? Patrick?” Vraagt hij verlegen. Het is Majid, de zoon van het nomadengezin. Hij neemt ons mee naar zijn bijzondere thuis.

Zomermaanden

Over hobbelige zandweggetjes rijden we het bergachtige gebied in. Het zoemende geluid van de drukke wegen ebt langzaam weg. Als we langs de weg stoppen om wat appels te plukken hoor ik pas echt de stilte van de vallei. We passeren een droge vlakte, met bomen langs de rand. “In het voorjaar is dat een rivier,” legt Majid uit. “Jullie moeten echt eens terugkomen in de lente. Dan zijn de bergen groen en groeien overal rode en gele bloemen. So beautiful!”
 

1 miljoen nomaden in Iran

Majid heeft vier zussen en een broer. Tot zijn grote verdriet zijn die niet geïnteresseerd in het nomadenleven. Zijn zussen zijn getrouwd en wonen ver weg in een stenen huis. Zijn broer heeft nog geen vrouw, maar is niet van plan om het stadse leven op te geven. Het is een trend die zichtbaar is in het hele land. Steeds meer jongeren gaan studeren en blijven in de stad hangen. Aan het einde van de vorige eeuw heeft de Iraanse overheid geprobeerd de nomaden te laten settelen door het rondtrekken in bepaalde gebieden te verbieden. Volgens schattingen zijn er nog ongeveer 1 miljoen nomaden in Iran. Majid’s familie hoort bij die groep.

Toeristen

Majid is liever in de natuur. Zijn dienstplicht zit er bijna op en dan wil hij terug naar zijn familie in de bergen. Ook hij ziet de nomadenvolken steeds kleiner worden. Zijn ooms en hun vrouwen hebben tenten in de buurt. Maar ook hun kinderen kozen voor het moderne leven. In een poging het traditionele leven van de Bakhtiari te behouden, nodigt Majid sinds kort toeristen uit om bij hem en zijn familie te verblijven. Met de extra inkomsten en de positieve aandacht voor het nomadenleven hoopt hij zijn erfgoed te redden.

Primitief

Als we bij het kamp aankomen zien we gelijk dat het nomadenleven een primitief bestaan is. Aan de voet van de heuvel staan twee open en twee dichte tenten. Links een kudde geiten, vergezeld door loslopende kippen. Rechts een metalen ton met een kraantje en twee gaten in de grond met houtskolen en een rokende pan. Naast het geitenhok staat een houten bed met opgerolde dekens. “Daar slaapt Ali, onze werker.”

Majid neemt ons mee naar de linkertent. “Die is van mij,” zegt hij trots. Het is niet meer dan een geitenwollen doek op houten palen. Bont gekleurde borstels wapperen in de koele wind. Op de grond liggen Perzische tapijten en kussens tegen de achterwand. “Daar mogen jullie vanavond slapen.” De grote tent is van zijn ouders; Manighe en Alimohamed. Het is als het ware de woonkamertent. Daar wordt gegeten en geleefd. Aan één van de palen in de tent hangt een moderne klok. De wijzers staan stil. Het peertje aan het plafond krijgt stroom van een zonnepaneel. Langs de rand liggen zakken van geitenleer gevuld met water, boter en kaas. De huid isoleert zo goed dat de inhoud ijskoud blijft.

 
De dichte tenten zijn voor opslag en om in te koken. Als het ’s nachts te koud is om buiten te slapen, mogen we ook wel in de opslagtent gaan liggen.

Thee en lekkers

Moeder Manighe verwelkomt ons met thee en zoetigheid. Zonder schoenen nemen we plaats op de tapijten in de grote tent. Patrick kan nog niet zo goed wennen aan het zitten op de grond en krijgt onmiddellijk een stel kussens aangereikt. “Relax, Patrick!” Zegt Majid. Manighe is meteen druk in de weer voor de lunch. We nippen van het hete water met kruiden uit de bergen. Majid vertelt in zijn gebrekkige Engels over het leven als nomade.

Bakhtiari nomaden in Iran

De Bakhtiari nomaden wonen in de warme zomermaanden in centraal Iran in het Sabzekoh gebergte. ’s Winters daalt de temperatuur naar -20 en ligt er twee meter sneeuw. Dan trekken ze in 45 dagen met hun hele hebben en houwen naar een warmer gebied, 400 kilometer verderop. De meeste Bakhtiari leven van het eten dat de dieren en de natuur te bieden hebben. Maar de moderne technologie is ook tot de nomaden doorgedrongen. Majid haalt af en toe zijn mobieltje tevoorschijn om een woord te vertalen. “Boven op de berg heb je kans op een internetsignaal.” Maar het grootste icoon van deze tijd zijn de blauwe trucks die veel van de nomaden bezitten. Ze vervoeren er de geiten en honing mee, die ze verkopen in de stad. Majids oom, een kilometer of twee verderop, heeft er één.
 

Legerkleding

In de verte hoor ik een ratelende motor door de bergen galmen. Een man met een grote snor en in groene legerkleding parkeert zijn oude motor vlak voor het erf. De heer des huizes – of moet ik tent zeggen – is thuis. Alimohamed ziet er strenger uit dan hij is. Zodra hij ons ziet beginnen zijn ogen te schitteren en geeft hij ons lachend een stevige hand. “Welcome.” Is het enige Engelse woord dat hij kent. Alimohamed is boswachter. Zelfs met handen-en-voetentaal wordt het me niet duidelijk wat zijn werk precies inhoudt. Hij woont, net als de andere nomaden in Iran, tenslotte 6 maanden per jaar ergens anders.
 

Plassen in de bosjes

Het onvermijdelijke moment is daar: ik moet naar het toilet. Ik heb nog nergens een huisje of beschutte plek gezien. Kan ik het twee dagen ophouden? Dat lijkt me geen goed idee. Ik zal er toch aan moeten geloven. Met de wc-rol een beetje verstopt achter mijn rug vraag ik Majid waar ik eh.. mijn eh.. behoefte kan doen. “Oh!” Reageert hij lacherig. “De double U-C is daar!” Ik volg zijn vinger en kijk over een uitgestrekte vlakte. “Als je ver genoeg loopt kunnen we je niet meer zien. Neem wat water mee om het weg te spoelen. En kijk uit met de bosjes; de stekels zijn hard.”

Verrassing

’s Middags gaan we erop uit. Majid heeft een verrassing voor ons. Met z’n drieën klimmen we in de achterbak van een blauwe truck. “He’s a friend of mine,” zegt Majid over de bestuurder. We rijden ruim een uur door het adembenemende landschap. Echt comfortabel is dat niet. De chauffeur lijkt te zijn vergeten dat hij drie passagiers in zijn achterbak heeft. Hij rijdt met een rotgang over de grove grindweg vol gaten. We worden flink door elkaar geschud.

Intussen probeer ik zoveel mogelijk te genieten van het waanzinnige uitzicht. Onderweg tel ik zeker dertig andere nomadententen. Groot en klein. Zongebruinde jongens lopen voor een kudde schapen uit. Vrouwen knippen gehurkt het gras voor de geiten. Verbaasde kinderen gillen en zwaaien als ze de twee witte toeristen voorbij zien razen.

De verrassing is schitterend. Majid heeft ons meegenomen naar het einde van de weg die door het landschap kronkelt. Een paar meter verderop ontvouwt zich een spectaculair uitzicht over de Darreh-ye Zendān canyon. “You like it?” Oh yes, we like it a lot!
 

Zeven dekens

Ik kijk een beetje op tegen de nacht. Overdag is het bloedheet, maar hier in de bergen koelt het ’s nachts flink af. Als de zon achter de bergen verdwijnt is het al tijd om mijn dikke fleecetrui tevoorschijn te halen. Na het eten poetsen we onze tanden bij de metalen ton. Mijn tanden doen pijn van de kou. Ik verdwijn nog één keer met een zaklamp en een wc-rol achter de bergen, zodat ik zeker weet dat ik vannacht niet hoef.

“Are you married?” Majid checkt nog even subtiel of we vannacht wel naast elkaar mogen slapen. “Yes!” Liegen we in koor. Manighe haalt een stapel dekens uit de opslagtent tevoorschijn. Sommigen zijn zelf gemaakt, anderen komen uit de stad. Laagje voor laagje legt ze zeven dekens op elkaar. “Is dit warm genoeg voor jullie? Hier ligt nog een extra deken, voor de zekerheid.” Zonder ons uit te kleden kruipen Patrick en ik onder zeven zware dekens. De maan verlicht het landschap aan mijn voeteneinde. In de verte hoor ik het gerinkel van de geitenbellen steeds zachter worden. Het is warm genoeg zo. Slaap lekker.
 

Ook doen wat wij deden?

Lijkt het jou ook wel wat om een paar dagen bij een nomadenfamilie te verblijven? Via Better Places kwamen wij in contact met de lokale reisexpert Nasim. Zij is razend enthousiast en organiseert de meest indrukwekkende tours en activiteiten in haar mooie land. Zij adviseerde ons om bij Majid en zijn familie te verblijven. Deze excursie is extra bijzonder, omdat het helemaal authentiek is. Er zijn geen speciale toeristententen of wc-hokjes neergezet, zoals je wel eens ziet bij commerciële nomadenexcursies. Er worden geen souvenirs aangeboden of rituelen uitgevoerd om je te vermaken. Alles is echt zoals het is. Dat betekent ook dat je een paar dagen primitief en soms een beetje oncomfortabel leeft, maar daar krijg je een onvergetelijke ervaring voor terug. Kijk maar!
 

De kunst van ’taroof’ is een belangrijk gebruik in Iran. Ik schreef er een blog over.

De All Day Every Nieuwsbrief

Wil je vaker verhalen lezen zoals dit verhaal over nomaden in Iran? Meld je dan aan voor onze All Day Every Nieuwsbrief. Je krijgt 1 keer in de maand een selectie handige, altijd leuke, soms grappige verhalen en tips in je inbox. We spammen je niet, we vermaken je alleen! Meld je aan en krijg een selectie van handige digitale recepten uit Lekker koken met restjes cadeau! Klik hier om je aan te melden. Wil je elke week een mailtje krijgen met de nieuwste verhalen? Klik dan hier voor de All Day Every Update.

Genoten van dit artikel? Dan vind je dit ook leuk!

1. Rajasthan: gastvrijheid, rust en een ijzersterk verhaal in Chandelao
2. Olifanten spotten in de wildernis van Sri Lanka
3. Wandelen met neushoorns en fietsen met locals in Nepal
4. Cat Tien National park: slapen bij de locals en op zoek naar gibbons
5. Inspirerend hotel: op schattenjacht in Inle Lake bij A Little Eco Lodge